Lochem is ondernemend en uitnodigend
Toekomstbeeld 2040:
Het waardevolle groen in ons buitengebied en in de kernen is in balans. Het openbaar groen, de bospercelen, de landschapselementen, het agrarisch cultuur landschap, de laanbomen en de zandwegen zijn behouden en versterkt. Dit komt door de gezamenlijke inspanning van gemeente en inwoners, ondernemers en organisaties. Mensen in de gemeente Lochem voelen zich verbonden met hun aantrekkelijke en groene leefomgeving en spannen zich in om dit te behouden. De historische landgoederen zijn behouden en verduurzaamd, mede dankzij nieuwe economische dragers. Doordat er meer aandacht wordt gegeven aan versterking van natuur en landschap bij ruimtelijke ontwikkelingen en een duurzaam systeem voor ecosysteemdiensten is ontwikkeld, is ons landschap verrijkt en is de natuurwaarde en biodiversiteit van het agrarisch gebied versterkt. Natuurgebieden zijn hierdoor meer met elkaar verbonden. Het buitengebied is goed toegankelijk voor wandelaars en fietsers. De fysieke leefomgeving is verbeterd voor zowel mens, plant en dier. In de dorpen en de stad Lochem zijn voorzieningen voor zowel jong als oud. Onze dorpen zijn uitgegroeid tot nog krachtiger kernen die goed met elkaar verbonden zijn. Aantrekkelijke kernen met levendige centra en/of een levendig dorpshart. Met veilige, rustige wijken waar het wonen en naoberschap centraal staat en waar mensen naar elkaar omkijken. Wonen en zorg zijn in alle kernen nog dichter bij elkaar gebracht. In de centra is, naast detailhandel en horeca, fysiek ruimte gegeven aan zorgverleners.
De landbouw is een zeer belangrijke pijler in Lochem gebleven. Agrarische bedrijven hebben de ruimte om te ondernemen en dragen bij aan de identiteit van het landelijk gebied. Binnen de veranderende agrarische sector hebben de ondernemers zelf hun ontwikkelingsrichting naar de toekomst kunnen bepalen. Veel agrariërs hebben hun bedrijfsvoering in de loop van de jaren geïnnoveerd en verduurzaamd. Een deel van de landbouwgronden wordt gebruikt voor teelten die beter bestand zijn tegen de klimaatverandering. Ook zijn er teelten ontstaan die de circulariteit in de bouw ondersteunen. Mogelijkheden voor voedselbossen hebben mede bijgedragen aan nog meer biodiversiteit. Daarnaast zien we verbrede agrarische bedrijven, met zorg, recreatie, kleinschalige bedrijvigheid of energieopwek als neventak.
De landbouw, het wonen, het werken, duurzame energieopwek, het recreëren de natuur, landschap en cultuurhistorie zijn niet elkaars concurrent in de leefomgeving maar versterken elkaar en zijn waar mogelijk zelfs geïntegreerd en in balans. Integrale gebiedsprocessen met een gezamenlijke aanpak leverden een belangrijke bijdrage hieraan.
Grotere bedrijven weten hun plek te vinden op de verschillende bedrijventerreinen. Bestaande middelgrote en kleine bedrijven (MKB) hebben ruimte gekregen om zich verder te ontwikkelen. Lochem is een MKB vriendelijke gemeente, die ruimte geeft aan innovatieve startups. Het havengebied van Lochem biedt schepen alle benodigde voorzieningen.. De binnenstad van Lochem en de kernen kennen een levendige detailhandel en activiteiten. In en rondom de kernen zijn kleinschalige woon-werk locaties aanwezig, waardoor dichtbij huis werkgelegenheid is ontstaan.
Langs het Twentekanaal is meer ruimte geboden voor watergebonden bedrijvigheid. Samen met de gemeenten in de regio is werk gemaakt van het bevaarbaar houden van de IJssel en het Twentekanaal. Lochem en de regio gebruiken de benodigde aftakkingen van de hoofdtransportleiding voor waterstof die door de gemeente loopt. Dit heeft er mede voor gezorgd dat er een duurzame energievoorziening in de nabijheid van het Twentekanaal is gerealiseerd. De scheepvaart en de transportsector kan hier groene waterstof tanken.
De toerist en eigen inwoners waarderen dat wat Lochem te bieden heeft. In eigentijdse, moderne- en juist ook natuurlijke verblijfsaccommodaties. Bezoekers komen voor de rust, de natuur, wandel- en fietsmogelijkheden en de cultuur. Er is een prachtig netwerk van paden en waterlopen dat uitnodigt om te wandelen, kanoën en alle andere vormen van route gebonden recreatie. Ook wie zingeving zoekt, kan in Lochem terecht voor activiteiten en accommodaties. Daarnaast weten jongere generaties onze gemeente te vinden vanwege de aantrekkelijke evenementen en vernieuwend dagrecreatief aanbod, zoals een “elk weervoorziening”. De liefde en zorg voor ons culturele erfgoed hebben sterk bijgedragen aan de waardering voor de gemeente Lochem door bezoekers en inwoners.
Zo gaan we dit bereiken:
Perspectief voor de agrarische sector
De agrarische sector is van groot belang voor ons landschap, lokale economie en voedselproductie. Om die reden past grondgebonden landbouw bij de identiteit van onze gemeente. De komende jaren werken we aan een vitaal landelijk gebied waarin we ruimte bieden aan een toekomstbestendige agrarische sector. Er is in ons buitengebied ruimte voor agrarisch ondernemerschap. Dat kan zijn door innovatie of door verbreding richting bedrijvigheid, wonen en recreatie, maar wel in balans met het bodem en watersysteem, natuur, landschap en cultuurhistorie.
We laten ruimte om te ondernemen binnen de gestelde doelen vanuit Rijk, provincie en gemeente. Het is aan de agrariër zelf om te kiezen voor welk bedrijfsvoeringsmodel hij gaat. Agrarische bedrijven die willen groeien of uitbreiden worden goed landschappelijk ingepast en passen binnen het principe van bodem en water sturend. We ondersteunen agrariërs in de transitie naar een toekomstbestendige landbouw, gericht op een gesloten kringloop, extensiever en meer natuurinclusief. We werken hiervoor samen in de regio’s Stedendriehoek en de Achterhoek. Goede landbouwgronden willen we zoveel mogelijk beschikbaar houden voor landbouw.
We bieden agrarische bedrijven mogelijkheden om te verbreden conform bijvoorbeeld het Marke model, passend bij de lokale omstandigheden. We denken aan lokale productie en afzet van voedsel, nieuwe verdienmodellen (zoals landschapsonderhoud, waterberging, productie duurzame energie, groene eco-diensten, nieuwe (niet milieubelastende) teelten zoals voedselbossen of teelt van plantaardige eiwitten of bouwmaterialen). De transitiemogelijkheden voor de landbouw moeten ook in samenhang worden bezien met neveninkomsten en landschapsonderhoud. Een goed toekomstperspectief voor de agrariër is het uitgangspunt bij het invullen van onze rol als gemeente bij deze ontwikkelingen. Hierbij houden we rekening met de gevolgen voor de omgeving.
In Lochem geloven wij in de kracht van gemeenschappen en gebieden. We staan daarom open voor nieuwe vormen van kavelruil, uiteraard gebiedsgericht en integraal. Hierbij werken we samen met waterschap, provincie en maatschappelijke organisaties.
We bieden ruimte voor ondernemen
Ondernemers werken graag in de gemeente Lochem en willen waar mogelijk investeren, uitbreiden en/of samenwerken. Onze gemeente biedt hiervoor de ruimte: letterlijk en figuurlijk. Door werklocaties (verder) te ontwikkelen, door ondernemers te steunen bij uitbreidingen en innovaties en door ondernemers te verbinden. Op onze werklocaties is parkmanagement een verbindende factor . We werken samen met ondernemers, de regio’s Stedendriehoek en Achterhoek en betrokken organisaties aan het verbeteren van de relatie tussen onderwijs, werkgelegenheid en arbeidsmarkt. We zetten in op behoud en ontwikkeling van dienstverlening, maakindustrie en innovatie. We zien geen ruimte voor XXL logistieke bedrijven. We zorgen voor uitbreiding van bedrijventerrein. In het verleden is hier al onderzoek naar gedaan en is locatie Diekink als meest geschikte locatie naar voren gekomen. Voor fase 1 ligt al een vastgesteld bestemmingplan (nog niet onherroepelijk). Dit gedeelte is opgenomen als bedrijventerrein. Fase 2 en 3 zijn als beoogde uitbreidingslocatie bedrijventerrein op de kaart aangeduid. Over de uitbreidingsbehoefte zijn afspraken gemaakt met regio Stedendriehoek en provincie in de Regionale Programma’s Werklocaties (RPW). Deze worden regelmatig geactualiseerd.
Duurzame en circulaire bedrijventerreinen
Lochem werkt duurzaam: waar mogelijk lopen bedrijven in Lochem voorop bij de energietransitie, het onderling uitwisselen van energie, circulaire economie en natuurinclusief ondernemen. Op bedrijventerreinen is meer aandacht voor biodiversiteit, duurzaamheid en klimaatadaptie. Bij alle ruimtelijke ontwikkelingen streven we naar behoud van bestaand (waardevol) groen. Gezien de netcongestie houden we bij vestigingskeuze zoveel mogelijk rekening met vraag en aanbod en stimuleren we slimme samenwerkingen tussen (naastgelegen) bedrijven.
Watergebonden bedrijvigheid langs het Twentekanaal
We zetten in op versterking van zowel direct watergebonden als indirect waterverbonden bedrijvigheid langs het Twentekanaal. De goede bereikbaarheid over water in Oost-Nederland biedt kansen om duurzaam en op (inter-)nationaal niveau economische activiteiten te ontplooien en te versterken, via transformatie van het bestaande terrein. Met alle havenzaken onder één dak faciliteert het Havenbedrijf Twente deze ontwikkeling. We blijven actief deelnemen in het Havenbedrijf en proberen de ligging aan het Twentekanaal vanuit het bedrijfsleven optimaal te benutten. We streven ernaar om in het havengebied een smart energy hub voor waterstof te realiseren.
We zetten in op compacte levendige centra
We streven naar compacte, levendige centra. Daarom heen kan het wenselijk zijn commerciële functies om te zetten naar woonfuncties. Voor de stad Lochem betekent dit concentratie van voorzieningen en winkels (levendige centra). In de dorpen zetten we in op minimaal behoud van voorzieningen en bedrijvigheid (levendig dorpshart).
Ruimte voor ondernemen in de kleine kernen
We bieden ruimte aan kleinschalige (woon-)werklocaties of bedrijvigheid in of aansluitend aan de kernen. Lokale bedrijven die sociaal en economisch gebonden zijn aan de kern willen we behouden. Dat is belangrijk om de kernen vitaal en krachtig te houden. Kleinschalig en maatwerk is hierbij het uitgangspunt.
Ruimte voor ondernemen in het buitengebied
We bieden stoppende agrarische bedrijven kansen voor een gezonde financiële toekomst door ruimte te bieden voor sloop, herontwikkeling en/of herbouw van bestaande bedrijfsgebouwen. De ontwikkelingsmogelijkheden moeten passen bij de lokale omstandigheden en de aanwezige functies en waarden. Daar waar nieuwe bedrijfsontwikkelingen worden toegestaan, stellen we aanvullende eisen om de ruimtelijke kwaliteit daadwerkelijk te versterken.
Lochem heeft een veelzijdig aanbod aan recreatieve voorzieningen
Onze recreatieve aantrekkingskracht willen we uitdragen en versterken. In 2040 is er in Lochem een 4 seizoenen aanbod zowel voor recreanten die natuurvriendelijk willen recreëren, als ook voor de recreant die op een luxere manier op vakantie wil. We bieden ruimte aan recreatieve ontwikkelingen die een aanvulling vormen op het huidige aanbod en de kwaliteit verbeteren, met respect voor de draagkracht van de leegomgeving. Nieuwe ontwikkelingen passen bij de schaal van Lochem en dragen bij aan versterking van natuur, landschap of cultuurhistorie. Daarnaast zijn er reële kansen voor realisatie van één grootschaliger ‘elk weer voorziening’.
We zorgen voor actieve promotie en inspiratie voor een bezoek aan de gemeente. We blijven aansluiten op het sterke ‘merk’ Achterhoek bij onze profilering. Daarnaast ondersteunen we ondernemers bij samenwerking en kennisuitwisseling. Evenementen willen we in onze gemeente graag behouden en versterken. Het organiseren van evenementen draagt bij aan de identiteit en verbondenheid van inwoners. Tegelijkertijd is het hierbij belangrijk de kwaliteit van de leefomgeving niet teveel te belasten.
We behouden en versterken het routenetwerk
Het gevarieerde, aantrekkelijke en samenhangende routenetwerk wordt verder verbeterd en versterkt met goede ondersteunende voorzieningen. De routes zorgen voor verbinding van verschillende toeristische hotspots en aantrekkelijke gebieden. We streven naar betere aansluiting van routes op de dorpskernen. Zo maken we recreëren voor onze eigen inwoners in de eigen omgeving nog makkelijker en aantrekkelijker.
Beter benutten van de potenties van watergebonden recreatie
We zetten in op het versterken van waterrecreatie en bieden ruimte aan de voorzieningen die daarvoor nodig zijn. We zorgen voor een grotere toegankelijkheid van het water en de bijbehorende voorzieningen, zoals de passantenhaven(s) aan het Twentekanaal. De Berkel is een belangrijke landschappelijke en recreatieve drager, die we nog beter beleefbaar maken. De wandelmogelijkheden en de mogelijkheden voor waterrecreatie willen we behouden en verbeteren. Uiteraard in balans met de natuurwaarden. De sluis bij Eefde kan recreatief nog beter worden benut.