In Lochem is het fijn wonen en leven

We zorgen ervoor dat er voor iedere doelgroep een passend en toekomstbestendig woningaanbod komt. We bouwen daarom meer woningen voor zowel onze eigen inwoners als voor mensen die in de gemeente willen komen wonen. Hierbij houden we rekening met de demografische ontwikkeling van de hele gemeente en met dynamiek op de regionale woningmarkt. Met name voor vestigende huishoudens onder de 40 jaar willen we aantrekkelijk zijn. We zorgen ervoor dat jongeren kunnen blijven wonen en terugkeren in de dorpen waar ze zijn opgegroeid. Ook vinden we belangrijk dat kwetsbare inwoners, statushouders en arbeidsmigranten een fijne plek hebben om te wonen en dat iedereen oud kan worden in zijn eigen omgeving. Dit betekent dat dorpen, wijken en buurten een gemengd woningaanbod hebben met gevarieerde huisvesting en nieuwe woningen levensloopgeschikt zijn. We zien mogelijkheden voor menging van wonen met kleinschalige werklocaties in de kernen, passend bij de omvang en kwaliteiten van de kern. We zetten in op meer betaalbare woningen (huur en koop) en op een groter aanbod aan kleine wooneenheden. We staan bouw van andere woonvormen toe, staan woningsplitsing onder voorwaarden toe, en bouwen meer gestapeld (appartementen).

Woningbouw vindt plaats binnen de kernen en op uitbreidingslocaties. Waar mogelijk en verantwoord, bouwen we binnen bestaand bebouwd gebied. Daarbij is ook gekeken of er kansen zijn om bestaande gebouwen en erven via transformatie, woningsplitsing of woningdelen efficiënter te gebruiken. We willen de dorpse kwaliteit en groene ruimte binnen de kernen behouden. Tegelijkertijd spelen we in op kansen voor inbreiding, herontwikkeling en transformatie nabij voorzieningen en openbaar vervoer. Of op kansen die zich voordoen voor kleinschalige projecten in de dorpsranden aanvullend op de locaties van de kernvisies. Bij elke transformatie, inbreidings- en uitbreidingslocatie kijken we zorgvuldig naar de samenhang met de omgeving, voorzieningenniveau en het karakter van dorp of stad. We houden rekening met de stedenbouwkundige structuur en de overgang naar de omgeving. De identiteit van dorp, stad of buurschap staat hierbij centraal.

De woningbouwopgave tot en met 2030 bedraagt voor de gemeente Lochem 1.300 woningen. Dat is vastgelegd in de Regionale woondeal (2023). Om krachtige kernen te behouden en te versterken bouwen we woningen verdeeld over de stad Lochem, de dorpen en buurtschappen. Dit is uitgewerkt in de kernvisies Wonen (2022, 2023), die zo nodig periodiek zullen worden geactualiseerd. De al vastgestelde locaties zijn opgenomen op de visiekaart.

Vanuit het Rijk wordt onder meer gekeken naar de regio Stedendriehoek voor wat betreft het faciliteren van de realisatie van extra (drooggelegen) woningen. Lochem pakt haar rol in die verantwoordelijkheid. Mede omdat het ook helpt de voorzieningen van stad en in de dorpen in stand te houden of te versterken. De bijzondere demografische samenstelling maakt het noodzakelijk dat we graag plaats bieden aan jonge mensen/werknemers van elders. We zetten in op een groei naar 40.000 inwoners in 2040. Daarbij kijken we steeds naar de specifieke behoefte en spelen we in op de ontwikkelingen. De komst van extra inwoners in de stad Lochem draagt ook bij aan het in stand houden van de regiofunctie en de voorzieningen van deze stad. Qua extra ruimtebeslag gaan we uit van maximaal eenzelfde oppervlak als nodig voor de extra 1300 woningen die in de periode 2021-2030 worden gebouwd. Dit kan omdat we ook extra inzetten op het beter benutten van bestaande bebouwing/woningen of huidige bouwvlakken. Dit kan bijvoorbeeld door het mogelijk maken van het delen van woningen, het splitsen van woningen of door transformatie van bestaande bebouwing. Op de visiekaart zijn al een paar zoekrichtingen voor nieuwe woningen opgenomen voor de periode na 2030.

Bij fijn wonen hoort ook de nabijheid van zorg. We spelen in op de behoefte aan woonvormen tussen ‘thuis’ en verpleeghuis en bieden ruimte aan andere (flexibele) woonvormen, zoals meergeneratiewoningen, (pre)mantelzorgwoningen en wooncollectieven. Met de mogelijkheid van een tijdelijke woonunit op eigen erf, het eerder genoemde woningsplitsen en in elke grotere kern een plek van waaruit zorg kan worden verleend. We worden gemiddeld immers allemaal steeds ouder. Omdat niet iedere plek of woning geschikt is stellen we randvoorwaarden op, waaraan deze nieuwe woonvormen moeten voldoen. Om aan de zorgvraag te kunnen voldoen zal een deel van de woningen voor ouderen geclusterd en als verpleegzorgplek gebouwd moeten worden. Kansrijke locaties zijn plekken dichtbij voorzieningen en openbaar vervoer om de zelfredzaamheid te bevorderen. Hier krijgen deze woonconcepten voorrang boven andere vormen van wonen, bedrijven en kantoren. Samenwerking tussen gemeente, zorgpartijen en corporaties en is daarbij nodig.

We bieden ruimte voor nieuwe woonvormen in het buitengebied, wanneer een (agrarisch) bedrijf of meerdere bij elkaar gelegen bedrijven worden beëindigd. Clusters van woningen zijn hierbij mogelijk met als doel samen erven te delen, onderlinge zorg te bieden, het landschap te onderhouden of eigen voedsel te verbouwen. We zien hiervoor ruimte rond de bestaande kernen of buurtschappen. Daarnaast zien we ruimte voor enkele nieuwe grootschaliger zorgconcepten rond de kernen op vrijkomende agrarische locaties. Op deze plekken wonen jongeren, ouderen met en zonder zorgindicatie samen op een erf. De transitie in het landelijk gebied heeft ook diverse initiatieven en bedrijven opgeleverd die gericht zijn op een agro ecologische landbouwpraktijk. Hier is behoefte aan kleinschalige geclusterde woon- en werkvormen. We verkennen deze mogelijkheid en bewaken daarin de samenhang in beleid met andere sectoren in het landelijk gebied. Bij alle ontwikkelingen in het landelijk gebied geldt dat we oog hebben voor bestaande agrarische structuren, behoud van landelijk karakter en de ruimtelijke kwaliteit. Initiatieven dragen bij aan de volkshuisvestelijke opgave en versterking van natuur en landschap.

We zetten in op de groei van de stad Lochem, zodat Lochem is in 2040 nog meer stad is geworden met een (boven) regionale aantrekkingskracht. Met behoud van voortgezet onderwijs, een goed winkelaanbod, levendige horeca en sociaal-maatschappelijke en culturele voorzieningen. Het stationsgebied en de stad zijn goed met elkaar verbonden. Naast behoud van prettige open en groene ruimtes, wordt ingezet op de mogelijkheden om de bestaande woningen/ gebouwen te transformeren (woningsplitsing, inbreiding) en gestapeld bouwen toe te staan, waar dat past. Voor starters, ouderen en nieuwkomers zijn ook nieuwe woonwijken gerealiseerd. De dorpen zijn gegroeid zodat er voldoende draagvlak voor het bij de schaal passende voorzieningenniveau. De dorpen hebben een levendig dorpshart, met minimaal een fysieke plek om elkaar te ontmoeten. Dat is belangrijk, omdat de inwoners van de gemeente Lochem de samenwerking met elkaar en ontmoeting belangrijk vinden. We streven naar multifunctioneel gebruik van voorzieningen, om bestaande of nieuwe locaties ook in te zetten voor andere (sociale) activiteiten. Bijvoorbeeld het combineren van een ontmoetingsplek en zorgpunt. Op deze manier kunnen gebouwen efficiënter gebruikt worden. We zetten ons in om de aanwezige basisscholen en sportvoorzieningen in de verschillende dorpen te behouden. In de dorpen waar geen supermarkt meer is, hechten we extra waarde aan alternatieve voorzieningen als een marktkraam of een voorziening voor het aanbieden van lokaal voedsel. Wanneer voorzieningen niet in stand gehouden kunnen worden, zetten we in op een betere bereikbaarheid van de voorzieningen in andere kernen. We zorgen in ieder geval voor een goede bereikbaarheid van zorg-, welzijns- en maatschappelijke voorzieningen (denk aan huisarts, fysiotherapeut, scholen, sport, dorpshuis). We streven ook naar inclusiviteit en toegankelijkheid van voorzieningen, en nabijheid van voorzieningen bij zorg-, woon-zorg- en welzijnsinstellingen. In Gorssel en Laren zetten we in op behoud en versterking van levendige centra met een gevarieerd aanbod aan voorzieningen. Een levendig centrum met winkels, horeca, terrasjes, gezellige verblijfsplekken etc. Aantrekkelijk voor zowel de bewoners als de toerist/bezoeker.

We stimuleren toekomstbestendige bouw, waarbij we inzetten op flexibele en levensloopgeschikte woningen die makkelijke aan te passen zijn. We zetten in op circulair materiaalgebruik en natuurinclusief en klimaatbestendig ontwerpen, bouwen, renoveren en verbouwen en herstructureren van woonwijken en openbare ruimte en dus zoveel mogelijk bio-based. De omgeving is klimaatbestendig ingericht met aandacht voor behoud en versterking van de biodiversiteit en met ruimte voor ontmoeten, spelen en bewegen. Bij alle ruimtelijke ontwikkelingen streven we naar behoud en inpassing van bestaand (waardevol) groen

Een goede sociale verbondenheid is een randvoorwaarde om fijn te kunnen wonen. Naar elkaar om kunnen zien is bepalend voor de keuze waar we welke woningen realiseren. In de stad Lochem wonen verschillende bevolkingsgroepen samen. Ze hebben elkaar ook nodig en daarom is zo gebouwd dat een mix van woningaanbod ook een mooie mix van ontmoeten op straat mogelijk maakt. Wonen en werken in de stad passen bij elkaar. Ook in de dorpen en buurtschappen zorgt een betere demografische balans (jong en oud wonen samen) voor behoud van het naoberschap. Stedenbouwkundig is ervoor gezorgd dat er overal plekken zijn om elkaar te ontmoeten in de openbare ruimte, in een dorpshuis of op een sportlocatie.