Aankoop gronden en kosten

Hoe gaat de gemeente om met aankoop van gronden?

De gemeente kan een voorkeursrecht vestigen op gronden van anderen. Dat betekent dat de gemeente deze grond als eerste mag aankopen als de eigenaar wil gaan verkopen. Hiermee kan de gemeente ervoor zorgen dat bepaalde gronden een functie krijgen die de gemeente voor ogen heeft. De gemeente kan op gronden of gebouwen (onroerende zaken) die deel uitmaken van een locatie waaraan een niet-agrarische functie is toegedeeld of toegedacht of waarvan het huidige gebruik afwijkt van die beoogde functie, het voorkeursrecht vestigen.

De Omgevingswet biedt meerdere grondslagen om een voorkeursrecht te kunnen vestigen. Een omgevingsvisie kan een van de vestigingsgrondslagen zijn, maar ook gedacht kan worden aan een programma of omgevingsplan of een zelfstandig besluit van de gemeenteraad op basis van ruimtelijke plannen of een voornemen hiertoe. De gemeenteraad heeft voorkeursrechten gevestigd onder de Wet voorkeursrecht gemeenten op 20 september 2021 voor een periode van  3 jaar. Het voorkeursrecht is gevestigd op gronden met het oog op toekomstige woningbouw. Met het vaststellen van deze omgevingsvisie, vóór het verlopen van de wettelijke termijn, geldt dat het voorkeursrecht voor een termijn van 3 jaren vanaf het moment van de vaststelling blijft bestaan voor de locaties die zijn toegedacht voor woningbouw in de omgevingsvisie. Voor een overzicht van de betreffende percelen wordt verwezen naar bijlage 5.

Hoe gaat de gemeente om met kosten?

De omgevingsvisie schetst de ruimtelijke ambitie van de gemeente tot 2040. Het is niet mogelijk  om in de omgevingsvisie exact te benoemen welke ambities we de komende 16 jaar gaan realiseren en welke financiële impact deze ambities hebben.

Bij bouw, verbouw of gebruikswijzigingen is de gemeente verplicht kosten te verhalen op de initiatiefnemer(s). Deze bijdrage is onder andere voor het opstellen van plannen, het aanleggen van openbare voorzieningen en het inrichten van de openbare ruimte. Het gaat dus zowel om kosten die gemaakt worden ten gunste van één ontwikkeling als kosten die voor een groter gebied van belang zijn. Denk aan het aanleggen van een weg, park of nutsvoorzieningen. Hierbij vindt een afweging plaats op basis van de criteria profijt, toerekenbaarheid en proportionaliteit.

Bij voorkeur sluit de gemeente een overeenkomst met de initiatiefnemer(-s) door middel van een anterieure overeenkomst. Als het niet mogelijk is een overeenkomst af te sluiten, dan verhaalt de gemeente de kosten op basis van de regels in een omgevingsplan, een omgevingsvergunning voor een buitenplanse omgevingsplanactiviteit of een projectbesluit.

Financiële bijdrage ruimtelijke ontwikkeling

(Omgevings-)programma’s, projecten en fysieke maatregelen die volgen uit de omgevingsvisie kunnen investeringen en kosten met zich meebrengen. Het gaat om:

• Gebiedseigen kosten: kosten voor het plangebied, zoals grondwerken, bouw- en woonrijp maken, plankosten.
• Bovenwijkse voorzieningen: kosten voor meerdere gebieden, zoals een rotonde, rondweg.
• Bovenplanse verevening: waarmee over meerdere gebieden kosten kunnen worden verhaald of verevend.

Voor de laatste categorie geeft de Omgevingswet de gemeente de mogelijkheid om financiële  bijdrage te vragen aan ruimtelijke ontwikkelingen. Het gaat hier om een extra financiële bijdrage, bijvoorbeeld om de kwaliteit van de fysieke leefomgeving te verbeteren of om beleidsmatige ambities met betrekking tot de woonopgave te verevenen tussen locaties. Op dit moment wordt nog geen gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Wel is de ambitie dat we onderzoeken of het instellen van een gebieds- of landschapsfonds kan bijdragen om ambities in het landelijk gebied te behalen. Het fonds dient ervoor om landschapsverbetering tot stand te laten komen door initiatiefnemers van projecten in het buitengebied een bijdrage te laten leveren in dit fonds.